140x140

Klæði - til innandura nýtslu

Klæði til innandura nýtslu er t.d. seingjarklæði, handklæði, gardinur, dúkar og møblaklæði. Klædnavørur verða framleiddar úr alskyns tilfari, t.d. silki, ull, polyester, viskosu, bummull og lørifti. Nøkur av hesum klæði innihalda óynskt evni. 

 

Serliga dálkandi evni í klæði

Klæði, ið eru vætuvard, impregnerað, kunnu innihalda flourerað evni (PFOA). Bromeraðir flammutálmarar eru møguliga brúktir fyri at gera klæði minni eldfim. Metal, sum blýggj og krom, kunnu vera í litevnum. Krom er eisini í ull, ið er ‘krombeisað’ fyri at broyta eginleikarnar. Ftalat (DEHP) eru evni, sum gera plast bleytari, og sum kunnu vera í plastprenti á klæði og í eftirgjørdum leðri úr PVC. Klæði innflutt úr londum uttanfyri ES, kunnu innihalda nonylphenol frá vasking ella liting.

 

Leivdir av ymiskum evnum, sum t.d. týna skordýr og forða fyri roti, kunnu eisini vera í klæðum, t.d. dimetylfumarat (DMF), ið varð bannað í ES í 2009. DMF kann millum annað elva til ógvusligt ovurviðkvæmi.

 

Klæði kunnu eisini innihalda silvur, ið tálmar bakterium, t.d. triklosan. Í slíkum førum er klædnavørurnar ofta merkt “antibakteriell” ella líknandi. Silvur er umhvørvisskaðiligt og ovurnýtsla av silvuri kann møguliga elva til, at bakteriur gerast mótstøðuførar ímóti antibiotika. Lat tí helst verða við at keypa slíkar klædnavørur.


  

Dømi um dálkandi evni í klæði:

 

  • Nonylphenol
  • Formaldehyd
  • DMF

 

Góð ráð

  • Keyp Svana- ella Blómumerkt klæði, sí niðanfyri,
  • Keyp  vistfrøðiliga bummull heldur enn bummull, sum er dyrkað á vanligan hátt,
  • Keyp ikki klæði, sum eru vætuvard ella viðgjørd við flámmu-i ella bakteriutálmandi evnum ella øðrum evnum, sum eru dálkandi ella heilsuskaðilig,
  • Vaska nýggj seingjarklæði og aðar klædnavørur áðrenn tú brúkar tey. Vask minkar um innihaldið av kemiskum evnum í klæðum,
  • Ver serliga varin við klædnavørum, sum eru ætlaðar børnum, tí børn eru meira viðkvom fyri kemikalium enn vaksin,
  • Sig frá í handlinum, um klædnavørur, sum tú hevur keypt, hevur elvt til ampa.
     

Svanurin og blóman

Umhvørvismerkini gera tað lætt og skjótt at finna umhvørvisvinarligar klædnavørur. Les meira um umhvørvismerkir her. Tá ein vøra er merkt við Blómuni ella Svananum, er tað trygd fyri:

  • At vøran er millum tær minst umhvørvistyngjandi av sínum slag.
  • At atlit eru tikin at tínari heilsu
  • At góðskan er góð

 

Svana- og Blómumerkt klæði o.l. 

 

 

Burturbeining

Klædnavørur, sum eru reinar og heilar, og sum onnur kunnu endurnýta, kunnu latast til endurnýtsluhandlar (t.d. Bláa Kross, Reyða Kross og Iktys) ella til loppumarknaðir.

Klæði, sum ikki kunnu endurnýtast, kunnu burturbeinast sum vanligt húsarhaldsburturkast.

Les meira um burturbeining av burturkasti her.
 

 

Les hvat onnur skriva 

 

Vit tú vita meira?
Um tú hevur spurningar um kemisk evni í vørum, so ring til Umhvørvisstovuna, tlf. 342400 ella skriva til okkara á us@us.fo

 

Klæði - til innandura nýtslu